Η «βιωσιμότητα» του ελεύθερου επαγγελματία
Τα Νέα, 3-4-2018
Του Αργύρη Αργυριάδη
Δικηγόρου Παρ’ Αρείω Πάγω – Φορολογικού Συμβούλου
Διαπιστευμένου Διαμεσολαβητή & Διαχειριστή Αφερεγγυότητας
Η περιλάλητη πλατφόρμα της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους έχει ανοίξει για τη ρύθμιση των χρεών των ελεύθερων επαγγελματιών. Το ερώτημα είναι πόσοι θα μπορέσουν να ενταχθούν στις προβλεπόμενες διαδικασίες και θα απαλλαγούν από τον βραχνά των χρεών τους.
Καταρχήν, όσοι ανήκουν στις τάξεις των δικηγόρων, ιατρών και μηχανικών (ασφαλισμένοι του τέως ΕΤΑΑ) θα πρέπει να περιμένουν ούτως ή άλλως μέχρι τις 16 Απριλίου, καθόσον έχει δοθεί παράταση για την εξόφληση των ασφαλιστικών εισφορών του 2016. Συνεπώς αυτή τη στιγμή δεν είναι εφικτή η ορθή απεικόνιση στην πλατφόρμα των τελικών οφειλών τους στον ΕΦΚΑ και οποιαδήποτε υποβολή αίτησης θα ήταν αλυσιτελής.
Δεύτερον, όσοι έχουν οφειλές άνω των 50.000 ευρώ θα πρέπει να αρκεστούν στους λόγους παραμυθίας και στις κυβερνητικές υποσχέσεις για νέα νομοθετική παρέμβαση που θα τους καταλαμβάνει.Για την ώρα, στη ρύθμιση υπάγονται μόνον ελεύθεροι επαγγελματίες που αποκτούν το σύνολο του εισοδήματός τους από επιχειρηματική (αλλά όχι, ούτε ένα ευρώ, από εμπορική) δραστηριότητα, έχουν κάνει έναρξη εργασιών, έχουν φορολογική κατοικία στην Ελλάδα (συνεπώς εξαιρείται αδίκως το μεγαλύτερο μέρος του «πνευματικού προλεταριάτου» που μετανάστευσε τα τελευταία χρόνια αναζητώντας στο εξωτερικό μια καλύτερη τύχη), έχουν θετικά αποτελέσματα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων σε μία από τις τρεις τελευταίες διαχειριστικές χρήσεις και οι βεβαιωμένες οφειλές τους στο Δημόσιο στις 31-12-2016 (μόνον αυτές ρυθμίζονται) δεν υπερβαίνουν το ποσό των 50.000 ευρώ ανεξαρτήτως ύψους τυχόν οφειλών προς λοιπούς πιστωτές.
Το θετικό της νέας ρύθμισης είναι ότι το Δημόσιο είναι υποχρεωμένο, καταρχήν, να υποβάλει στον οφειλέτη πρόταση ρύθμισης λαμβάνοντας υπόψη το διαθέσιμο εισόδημα και την αξία των περιουσιακών στοιχείων - κινητών και ακινήτων - του οφειλέτη και των συνοφειλετών που συνυποβάλλουν την αίτηση.
Το αρνητικό είναι ότι το Δημόσιο θα αποφασίζει ποιους ελεύθερους επαγγελματίες θεωρεί ότι πρέπει «να αποδημήσουν εις Κύριον» και ποιοι πρέπει να «τιμωρηθούν» διότι κάποτε υπήρξαν μεσοαστοί. Οσο και αν η ανωτέρω πρόταση προκαλεί τον γέλωτα, ανταποκρίνεται πλήρως στο γράμμα και στο πνεύμα της νέας ρύθμισης. Ετσι, λοιπόν, το Δημόσιο δεν υποχρεούται να προβεί σε ρύθμιση της οφειλής σε περίπτωση που α) το χρέος του οφειλέτη χαρακτηρίζεται ως μη βιώσιμο και β) η προς ρύθμιση οφειλή υπερβαίνει τα 20.000 ευρώ και η συνολική αξία των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη και του συνοφειλέτη υπερβαίνει το εικοσιπενταπλάσιο αυτής. Δηλαδή στη δεύτερη περίπτωση εάν ένας ιατρός κληρονόμησε από τους γονείς του ένα ακίνητο με αντικειμενική αξία 525.000 ευρώ και οφείλει 21.000 ευρώ, δεν μπορεί να ρυθμίσει. Θα ήταν απολύτως εύλογο στην περίπτωσή του να μην απομειώνεται καθόλου η οφειλή και να ρυθμίζεται σε μικρότερο αριθμό δόσεων, αλλά να εξαιρείται παντελώς του καθεστώτος ρύθμισης ουδόλως συνάδει με τις αρχές της ισότητας και του κράτους δικαίου.
Προφανώς, τα ίδια ισχύουν και στην περίπτωση «του μη βιώσιμου» μηχανικού και δικηγόρου. Η πολιτεία αρνείται να του δώσει μια ευκαιρία ρύθμισης της οφειλής. Στην περίπτωση μιας επιχείρησης τούτο ίσως είναι εύλογο. Οι «επιχειρήσεις ζόμπι» ίσως είναι καλύτερο να πτωχεύσουν παρά να λειτουργούν παρασιτικά υπονομεύοντας τον υγιή ανταγωνισμό. Δεν μπορούμε να πούμε, όμως, το ίδιο για έναν συγγραφέα, διερμηνέα, ξεναγό, μεταφραστή, καλλιτέχνη, γλύπτη, ζωγράφο, σεναριογράφο, σκιτσογράφο, λογιστή ή αρχιτέκτονα (για να θυμηθούμε μερικά από τα ελευθέρια επαγγέλματα). Για ποιο λόγο; Πρώτον, γιατί δεν είναι εταιρεία για να «κλείσει». Δεύτερον, διότι δεν μπορεί να πτωχεύσει. Το προνόμιο μιας νέας αρχής (fresh start) απαλλαγμένης από χρέη που προβλέπει ο νόμος για τους εμπόρους που πτωχεύουν δεν υπάρχει για τους ελεύθερους επαγγελματίες. Συνεπώς, θα περιμέναμε από ένα ευνομούμενο κράτος δικαίου να δίνει ίσες ευκαιρίες και να μην τιμωρεί, τη στιγμή μάλιστα που το ζήτημα της υπερχρέωσης λόγω της οκταετούς οικονομικής κρίσης έχει λάβει καθολικά χαρακτηριστικά…