8006/2922 Α1/2018 Προβλήματα που εντοπίζονται στη ένταξη ξενοδοχειακών επιχειρήσεων στα προγράμματα ΕΣΠΑ 2014 _ 2020

Αθήνα, 28/11/2018
Α.Π. 8006/2922 Α1

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Τομεακών ΕΠ του ΕΤΠΑ και ΤΣ
Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Επιχειρησιακού Προγράμματος
“ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ και ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ”
Μονάδα Α1 Προγραμματισμού και Αξιολόγησης Ε.Π. και Οριζοντίων Θεμάτων

Μεσογείων 56, 115 27 Αθήνα
Πληροφορίες: Ελένη Περογιαννάκη
Τηλ.: 213-1503627
Fax: 213-1503670
e-mail: [email protected]

ΠΡΟΣ: Αυτοτελές Γραφείο Κοινοβουλευτικού Ελέγχου
Νίκης 5-7, 101 80 Αθήνα

Θέμα: Απάντηση στην Αναφορά με αρ. πρωτ. 487/9-11-2018 του βουλευτού κ. Χρ. Δήμα.

Σε απάντηση της Αναφοράς με αρ. πρωτ, 487/9-11-2018 του βουλευτού κ. Χρ. Δήμα προς το Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης με θέμα «Προβλήματα στην αξιοποίηση του ΕΣΠΑ 2014-2020 από τον ξενοδοχειακό κλάδο», με την οποία προωθείται επιστολή της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων, όσον αφορά στις αρμοδιότητες της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία» (ΕΥΔ ΕΠΑνΕΚ), θα θέλαμε να σημειώσουμε τα εξής:

Κατά την παρούσα Προγραμματική Περίοδο 2014-2020, αποτελεί βασική στρατηγική κατεύθυνση του ΕΣΠΑ 2014-2020 η παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας και η στροφή σε ένα νέο βιώσιμο αναπτυξιακό πρότυπο, που αξιοποιεί τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας και των περιφερειών της ως αναγκαίες προϋποθέσεις για την μακροπρόθεσμη ανάπτυξή τους και την ευημερία των πολιτών. Στο επίκεντρο αυτής της προσπάθειας βρίσκεται το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία» (ΕΠΑνΕΚ) με εστίαση σε παραγωγικούς, ανταγωνιστικούς και εξωστρεφείς τομείς της οικονομίας με υψηλή προστιθέμενη αξία, μεταξύ των οποίων και ο Τουρισμός. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται επίσης στη δημιουργία βιώσιμων και ποιοτικών θέσεων απασχόλησης : εκτός από την καθαρή αύξηση απασχόλησης, λόγω της δημιουργίας νέων επιχειρήσεων, δίνονται κίνητρα για δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και από τις υφιστάμενες επιχειρήσεις.

Βασικός αναπτυξιακός στόχος των παρεμβάσεων στον τομέα του Τουρισμού, στο πλαίσιο του ΕΠΑνΕΚ, είναι η ανάδειξη του ελληνικού τουρισμού, με το συνδυασμό του φυσικού και του πολιτιστικού αποθέματος και του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας, σε ένα συνολικό προϊόν εμπειριών, που θα το χαρακτηρίζει η υψηλή ποιότητα σε όλες τις πτυχές των προσφερόμενων υπηρεσιών, θα περιλαμβάνει ένα σύνολο αλληλοσυμπληρούμενων αλλά διακριτών τουριστικών προϊόντων και θα εξασφαλίζει ένα ενιαίο επίπεδο ελάχιστων ποιοτικών χαρακτηριστικών σε όλες τις περιφέρειες της χώρας. Αποτέλεσμα της στρατηγικής επιδιώκεται να είναι η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και η αύξηση των εσόδων ανά επισκέπτη, σημεία στα οποία η χώρα υστερεί σημαντικά έναντι των ανταγωνιστών της.

Οι ειδικότερες προτεραιότητες για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι:

1. Η ανάπτυξη ειδικών μορφών τουρισμού, αναβάθμιση ή/ και διαφοροποίηση του παραδοσιακού μοντέλου «ήλιος- θάλασσα»
2. Η εξασφάλιση υψηλότερης ποιότητας υπηρεσιών που προσφέρονται σε όλη την αλυσίδα αξίας
3. Οι συντονισμένες δράσεις προώθησης τουριστικού προϊόντος από όλους τους συντελεστές με εστιασμένο σχεδιασμό
4. Η κατάρτιση απασχολουμένων/δράσεις παροχής υποστήριξης στους επιχειρηματίες και αναβάθμιση παρεχόμενης τουριστικής εκπαίδευσης
5. Η βελτίωση δημόσιων – κυρίως- υποδομών και υπερδομών, αλλά και ιδιωτικών με τις οποίες ο επισκέπτης έρχεται σε επαφή, με καινοτόμες παρεμβάσεις για ανάδειξη της επισκεψιμότητας των τουριστικών προορισμών της χώρας

Στο πλαίσιο του ΕΠΑνΕΚ υλοποιούνται ειδικότερα οι κατωτέρω δράσεις που αφορούν στην ενίσχυση αποκλειστικά τουριστικών επιχειρήσεων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται βεβαίως και οι ξενοδοχειακές. Αναλυτικά :

Α. Η δράση «Ενίσχυση Τουριστικών ΜΜΕ για τον εκσυγχρονισμό τους για την ποιοτική αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών» έχει ως βασικό στόχο την ενίσχυση των επενδυτικών σχεδίων υφιστάμενων πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων τουριστικών επιχειρήσεων όλων των κλάδων για τον εκσυγχρονισμό της υποδομής και της λειτουργίας τους, την ποιοτική αναβάθμιση τους και τον εμπλουτισμό, την αναβάθμιση και την πιστοποίηση των προσφερόμενων προϊόντων και υπηρεσιών, ώστε να βελτιώσουν την θέση τους στην εσωτερική και διεθνή τουριστική αγορά.

Η Πρόσκληση εκδόθηκε στις 11.02.2016 (λήξη υποβολής 04.07.2016) με αρχικό προϋπολογισμό (Π/Υ) δημόσιας δαπάνης (ΔΔ) 70 εκ. € και ποσοστό επιχορήγησης 40% (50% αν δημιουργείται νέα θέση εργασίας). Υποβλήθηκαν 2.552 προτάσεις επενδυτικών σχεδίων με αιτούμενη συνολική ΔΔ 139,41 εκ. €.

Το γεγονός ότι εκδηλώθηκε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον, με αποτέλεσμα την εξαιρετικά υψηλή συμμετοχή υποψηφίων πανελλαδικά και κυρίως στις αναπτυγμένες τουριστικά περιοχές, οδήγησε στην Απόφαση αύξησης της συνολικής ΔΔ της Πρόσκλησης από 70 εκ. € σε 90 εκ. €, πριν ακόμη τη λήξη της υποβολής προτάσεων (19.05.2016), ενώ αποφασίστηκε και νέα αύξηση σε 110 εκ. € (εκ των οποίων 70,87 εκ. € διατίθενται αποκλειστικά για υφιστάμενες ή νέες επιχειρήσεις καταλυμάτων), μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης των προτάσεων, προκειμένου να καταστεί δυνατόν να χρηματοδοτηθεί μεγάλος αριθμός προτάσεων με ιδιαίτερα υψηλή βαθμολογία, που αποκλείονταν λόγω ανεπάρκειας των διαθέσιμων πόρων. Πανελλαδικά έχουν ενταχθεί 1.699 επενδυτικά σχέδια, συνολικής ΔΔ 95,66 εκ. €, εκ των οποίων 1.239 υφιστάμενες (με ΔΔ 71,67 εκ. €) και 97 νέες (με ΔΔ 5,12 εκ. €) επιχειρήσεις καταλυμάτων, μεγάλο ποσοστό των οποίων βρίσκεται ήδη σε προχωρημένο στάδιο υλοποίησης.

Β. Η δράση «Ενίσχυση της ίδρυσης και λειτουργίας νέων τουριστικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων» έχει ως βασικό στόχο την ενίσχυση της ποιοτικής επιχειρηματικότητας στον τομέα τουρισμού, με τη δημιουργία νέων πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων κύριων και μη κύριων ξενοδοχειακών καταλυμάτων, τουριστικών γραφείων, επιχειρήσεων εναλλακτικού τουρισμού και λοιπών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων του τομέα τουρισμού. Μέσω της δράσης επιδιώκεται η δημιουργία τουριστικών μονάδων και η ανάπτυξη δραστηριοτήτων που θα προσφέρουν προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής ποιότητας, μεγιστοποιώντας τη συμβολή του τουρισμού στα οικονομικά μεγέθη και στους δείκτες απασχόλησης της Χώρας μας.

Η Προκήρυξη της δράσης έγινε στις 07.11.2017 (λήξη υποβολής 15.05.2018), με Π/Υ ΔΔ 120 εκ. €, το δε ποσοστό χρηματοδότησης των επιλέξιμων δαπανών κάθε επιχειρηματικού σχεδίου ανέρχεται σε 45% (50% στην περίπτωση πρόσληψης νέου προσωπικού).

Και για αυτή τη Δράση εκδηλώθηκε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και στο πλαίσιο της υποβλήθηκαν συνολικά 7.297 αιτήσεις, με αιτούμενη ΔΔ 1,12 δισ. € (και συνολικό Π/Υ των υποβληθέντων σχεδίων 2,28 δισ. ευρώ). Για το λόγο αυτό το Υπουργείο Οικονομίας & Ανάπτυξης ανακοίνωσε στις 16.09.2018 την αύξηση της ΔΔ της δράσης σε 400 εκ. €, με συμβολή πόρων και των ΠΕΠ, ύψους περίπου 100 εκ. €.

Η αξιολόγηση των προτάσεων πραγματοποιείται με εφαρμογή απλοποιημένης διαδικασίας, πλήρως ηλεκτρονικά, μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων (ΠΣΚΕ), προκειμένου να επιτευχθεί η επιτάχυνσή της και να διασφαλίζεται η αντικειμενική αξιολόγηση όλων των αιτήσεων και εκτιμάται ότι θα έχει ολοκληρωθεί εντός του 2018, λόγω του μεγάλου όγκου των προτάσεων που υποβλήθηκαν, σε συνδυασμό και με τις ειδικότερες απαιτήσεις της Πρόσκλησης.

Επιπλέον, όπως αναφέρεται και στο έγγραφο της ΠΟΞ, οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις είναι επιλέξιμες για υποβολή πρότασης επιχειρηματικού σχεδίου προς χρηματοδότηση στο πλαίσιο τριών Προσκλήσεων του ΕΠΑνΕΚ που καλύπτουν όλους τους τομείς παρέμβασης του Προγράμματος,: πρόκειται για τις Προσκλήσεις των δράσεων “Ποιοτικός Εκσυγχρονισμός”, “Ψηφιακό Βήμα” και “Ψηφιακό Άλμα”.

Ειδικότερα, σχετικά με την μη πρόβλεψη στις ανωτέρω τρείς Προσκλήσεις της δυνατότητας συμμετοχής των επιχειρήσεων που λειτουργούν βάσει συμβάσεων franchising, θα θέλαμε να σημειώσουμε τα εξής, όσον αφορά γενικότερα στην υλοποίηση των δράσεων στο πλαίσιο των συγχρηματοδοτούμενων από τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ε.Ε. Προγράμματα:

Εκτός της περίπτωσης πρόβλεψης στους ενωσιακούς κανόνες συγκεκριμένου περιορισμού, ανήκει στις αρμόδιες εθνικές αρχές του Κράτους Μέλους η δυνατότητα να ορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις επιλογής των επιμέρους δικαιούχων επιχειρήσεων ενίσχυσης στο πλαίσιο κάθε δράσης, έχοντας την ευθύνη για τη σύννομη διαχείριση των κοινοτικών πόρων. Στο πλαίσιο αυτό οι αρμόδιες εθνικές αρχές (φορείς πολιτικής, διαχειριστική αρχή, Επιτροπή Παρακολούθησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος) δύνανται να καθορίζουν σε ποιες κατηγορίες επιχειρηματικών δραστηριοτήτων ή συγκεκριμένες κατηγορίες και μορφές επιχειρήσεων θα χορηγηθεί η ενίσχυση και με βάση ποια εξειδικευμένα κριτήρια, ώστε να εξυπηρετούνται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο οι στόχοι του Επιχειρησιακού Προγράμματος καθώς και κάθε ειδικότερης δράσης.

Περαιτέρω, και ειδικά για την αναβάθμιση των επιχειρήσεων που είναι ενταγμένες σε δίκτυα franchising, προβλέπεται στον προγραμματισμό του ΕΠΑνΕΚ ειδική δράση με προϋπολογισμό ΔΔ 25 εκ. €.

Όσον αφορά στην χρηματοδότηση ενός ευρέως φάσματος επιχειρηματικών αναγκών, τόσο των υφιστάμενων όσο και για νέων επιχειρήσεων όλων των τομέων προτεραιότητας του Προγράμματος, κατά συνέπεια και του Τουρισμού, σας ενημερώνουμε ότι στο ΕΠΑνΕΚ προβλέπεται γενικότερα η αξιοποίηση των Χρηματοδοτικών Μέσων για τη διοχέτευση στην αγορά της απαραίτητης ρευστότητας και τη στήριξη του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, όπως π.χ. δάνεια, εγγυήσεις, μικροπιστώσεις και επιχειρηματικά κεφάλαια. Για το σκοπό αυτό συστάθηκαν δύο νέα Ταμεία Χαρτοφυλακίου, με στόχο τη διευκόλυνση της πρόσβασης των επιχειρήσεων και των εν δυνάμει επιχειρηματιών σε χρηματοδότηση.

Πιο αναλυτικά:

I. Το Ταμείο Επιχειρηματικότητας II (ΤΕΠΙΧ II) με πόρους ύψους 400 εκ. € από το ΕΠΑνΕΚ, θα παρέχει μέσω των συνεργαζομένων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και με διαχειριστή το Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης (Ε.Τ.Ε.ΑΝ Α.Ε.), δάνεια και εγγυήσεις με ευνοϊκούς όρους για την κάλυψη επενδυτικών αναγκών και κεφαλαίων κίνησης των επιχειρήσεων. Στόχος είναι οι πόροι που θα διοχετευθούν στην αγορά μέσω του Ταμείου αυτού, συμπεριλαμβανομένης της μόχλευσης με την συμμετοχή των ιδιωτικών-τραπεζικών κεφαλαίων, να φτάσουν το 1 δισ. €. Ολοκληρώθηκε ήδη η διαδικασία αξιολόγησης και επιλογής των τραπεζών που θα συνεπενδύσουν και θα υλοποιήσουν τις σχετικές δράσεις και εντός του 2018 αναμένεται να ξεκινήσει η παροχή των δανείων.

II. Το νέο Ταμείο Επιχειρηματικών Συμμετοχών – EquiFund, με πόρους του ΕΠΑνΕΚ ύψους 200 εκ. € και από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (EIF), που είναι και ο διαχειριστής του Ταμείου, ύψους 60 εκ. €, θα καλύψει, για πρώτη φορά σε τέτοια κλίμακα, τη μεγάλη ανάγκη της ελληνικής οικονομίας σε επιχειρηματικά κεφάλαια συμμετοχής σε υπό-σύσταση, νέες και υφιστάμενες επιχειρήσεις. Τα επιλεγμένα 9 επενδυτικά σχήματα (Fund Managers), που ανέλαβαν τη διαχείριση των επιμέρους ταμείων του EquiFund, επενδύουν στις επιχειρήσεις με μόχλευση και ιδιωτικών κεφαλαίων, ανεβάζοντας τους συνολικούς πόρους που θα χορηγηθούν στις επιχειρήσεις σε άνω των 450 εκ. €. Οι επιχειρήσεις του τομέα τουρισμού και οι επιμέρους κλάδοι του (ταξίδι, φιλοξενία, κλπ) αποτελούν επιχειρήσεις – στόχο για αρκετούς Fund Managers και των τριών επενδυτικών «παραθύρων» (Innovation / Early Stage / Growth Stage) του Ταμείου.

Καταλήγοντας, θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι είναι σαφές από όσα εκτέθηκαν παραπάνω η σημαντική θέση του Τουρισμού στη στρατηγική στόχευση του ΕΠΑνΕΚ, λόγω της σημαντικής συμβολής του στην ενίσχυση της απασχόλησης, στην προώθηση της κοινωνικής συνοχής και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και των επενδύσεων.

Συγκεκριμένα, με την ενεργοποίηση των Ταμείων σε συνδυασμό και με τις κλασικές δράσεις άμεσης ενίσχυσης επιχειρήσεων που υλοποιούνται στηρίζεται έμπρακτα η τουριστική επιχειρηματικότητα και καλύπτεται ένα σημαντικό μέρος του χρηματοδοτικού κενού και των ανεπαρκειών της χρηματοπιστωτικής αγοράς που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις, προς όφελος συνολικά της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας.

Η Προϊσταμένη της ΕΥΔ ΕΠΑνΕΚ
Αγγελική Φέτση